Sendikanın Tarihsel Seyri
Sendika Nedir?
- İşçi sınıfının sosyoekonomik anlamda hak ve çıkarlarını savunarak çalışma koşullarını geliştirmeyi amaçlayan mesleki örgüttür.
Sendikanın Tarihsel Seyri
1500-1700
Yapılan geniş çapta yağmacılık Avrupayı finanse etmiş ve altın kazanımı ile zenginleşerek sanayi devrimini tetiklemiştir.
1700-1800
Üretimde, buluşların etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin kullanılması ve Sanayi Devriminin hazırlayıcısı olması sonucunda kentlerde fabrikalaşma ile birlikte işçileşme sürecine girilmiş oldu.
1820
Bugünkü sendikalara benzer nitelikte küçük çapta İngiltere de başlayan örgütlenmeler sonrasında 1820 yılında yine İngiltere de ilk yasal sendika kuruldu.
1871
Osmanlı İmparatorluğunda işçilerle ilgili ilk örgütün Ameleperver Cemiyeti olduğu görülmektedir.
1872
Kasımpaşa Tersaneleri işçileri ilk grevlerini yapmış ve amaçlarına ulaşmışlardır.
1894
Bilinen ilk sendika türü örgütlenme, İstanbul da Tophane fabrikasındaki işçiler tarafından kurulan Amele-i Osmani Cemiyetidir.
1896
Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) kuruldu.
1909
Cemiyetler Yasası ile örgütlenme yasal zemin kazanmıştır.
1923
Amele Birliği, Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan "Amelebirliği Talimatnamesi" ile Türkiye de ilk sosyal yardım kuruluşu olarak faaliyet gösteren dernektir.
1936
Bilûmum işçiler hakkındaki fesihlerde, beş seneden fazla olan her bir tam iş senesi için ayrıca on beş günlük ücret tutarında tazminat dahi verilir.
(3008 sayılı İş Kanunu / Madde 13)
Sonuç olarak;
Türkiye de ilk defa kıdem tazminatı uygulanmaya başlanmıştır.
1946
İşçi Sigortaları Kurumu kuruldu.
1947
5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun ile Türkiye de sendikalaşma süreci başladı.
1948
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) kuruldu.
1949
Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) kuruldu.
1950
Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü kuruldu.
1951
Denizcilerin deniz iş kolunda kurmuş oldukları “Türkiye Gemi Adamları Sendikası” deniz sektörünün ilk işçi sendikasıdır.
1952
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) kuruldu.
1953
İstanbul Şehir Hatları çalışanlarını tarafından İstanbul Denizciler Sendikası kuruldu.
1954
Deniz İş Kanunu ile gemi adamlarına sendikalaşma hakkı tanınmıştır.
1957
Türkiye Denizciler Sendikası kuruldu.
1959
Türkiye Denizciler Sendikası,
Tük Gemi İş Sendikası,
Gemi Katipleri ve Yardımcıları Sendikası,
Şehir Hatları Denizciler Sendikası,
kuruculuğunda Türkiye Denizciler Sendikası Federasyonu kurulmuştur.
1961
Türkiye de işçilerin sendikal hakları ilk kez 1961 Anayasası ile güvence altına alınmıştır.
1962
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) kuruldu.
1963
Grev ve lokavt yasakları kaldırılarak, toplu pazarlık hakları işlevsel hale getirilmiştir.
1964
Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Deniz Nakliyat ve Armatör İşletmeleri Birleşik Denizcilik Sendikası,
Deniz Yolları İşletmesi Sendikası,
Liman İşletmesi Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Gemi Kaptanları Sendikası, Ege Bölgesi Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Zonguldak Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Karadeniz Bölgesi Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Van Gölü Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
Marmara Bölgesi Deniz Taşımacılığı İşçileri Sendikası,
adı altında sendikalar kurulmuştur.
1967
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş ten ayrılan 17 işçi sendika tarafından kurulmuştur.
1970
Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) kuruldu.
1976
Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve yedi sendikanın birleşmesiyle kuruldu.
1980
1980 yılından 1983 yılına kadar geçen üç yıllık süre içerisinde her türlü sendikal faaliyet ülke genelinde yasaklanmıştır.
1983
Türkiye Denizciler Sendikası, 9 sendikanın birleşmesi ile kurulmuştur.
1995
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) kuruldu.
2006
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), dünyanın en büyük işçi sendikaları federasyonudur. 2006 yılında Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) ve Dünya Emek Konfederasyonunun (WCL) birleşmesi ile kurulmuştur.
Türkiye den DİSK, KESK, HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ Sendika Konfederasyonları ITUC a bağlıdır.
2012
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun yerini alarak bu iki kanunu tek çatı altına toplamak suretiyle 7 Kasım 2012 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Eski yasada 28 olan işkolu sayısı yeni yasa gereği 20 ye düşürüldü.
Gıda Sanayii ile Şeker İşkolları; Gıda Sanayi,
Dokuma ile Deri İşkolları; Dokuma, Hazır Giyim ve Deri,
Ağaç ile Kağıt İşkolları; Ağaç ve Kâğıt,
Basın ve Yayın ile Gazetecilik İşkolları; Basın, Yayın ve Gazetecilik,
Kara Taşımacılığı, Demiryolu Taşımacılığı ile Hava Taşımacılığı İşkolları; Taşımacılık,
Gemi, Deniz Taşımacılığı ile Ardiye ve Antrepoculuk İşkolları; Gemi Yapımı ve Deniz Taşımacılığı, Ardiye ve Antrepoculuk,
işkolunda birleştirildi.